Spontaniczne wybuchy, płonące burze i pożary występują od zarania dziejów.Wyładowania atmosferyczne (plazmatyczne wyładowania elektryczne), takie jak uderzenia pioruna, nieustannie powodowały pożary i niepożądane zapłony. Dlatego ludzie zawsze byli zdani na łaskę natury, dopóki w 1753 roku nie wynaleziono pierwszego piorunochronu, który znacznie zmniejszył ryzyko pożaru spowodowanego wyładowaniami elektrostatycznymi.

Mimo że szkody wyrządzone przez burze z piorunami na zewnątrz były mniejsze, ryzyko pożaru wewnątrz budynków było nadal bardzo wysokie. Sztuczne oświetlenie stanowiło poważne zagrożenie pożarowe, zwłaszcza w przemyśle wydobywczym, ze względu na podwyższony poziom metanu często występujący w tunelach górniczych. Nadmierne nagromadzenie metanu w połączeniu z powietrzem wewnątrz kopalni (znane również jako "tampon") może powodować spontaniczne spalanie i pożary, jeśli w pobliżu znajduje się wystarczająco silne źródło zapłonu, takie jak oświetlenie elektryczne.

W 1815 roku Sir Humphry Davy wprowadził pierwszą nieelektryczną lampę, która została zaprojektowana specjalnie w celu zminimalizowania ryzyka pożaru w kopalniach. Oprócz sztucznego oświetlenia, podczas pierwszej rewolucji przemysłowej na początku XIX wieku, nastąpił gwałtowny wzrost zróżnicowanego sprzętu elektrycznego, który trafił do fabryk, pomieszczeń roboczych i gospodarstw domowych. Spowodowało to gwałtowny wzrost wydajności, produkcji i produktywności w przemyśle. Korzyści płynące z automatyzacji spowodowanej przez urządzenia elektryczne były niezwykle atrakcyjne, ale ryzyko pożaru było bardzo wysokie. Z tego powodu przemysł skupił się na zapobieganiu niepożądanym zapłonom i eksplozjom spowodowanym użyciem sprzętu elektrycznego.

Obecnie liczba samozapłonów i pożarów spowodowanych przez urządzenia elektryczne jest dość niska. Powodem tego jest powszechne wdrożenie wytycznych dotyczących pierwotnej i wtórnej ochrony przeciwwybuchowej. Głównym celem pierwotnej ochrony przeciwwybuchowej jest całkowite wykluczenie lub wyeliminowanie wszystkich łatwopalnych substancji, które mogą tworzyć atmosferę wybuchową. Oczywiste jest jednak, że nie można tego osiągnąć przez cały czas i zawsze będą miejsca, w których będą obecne palne gazy, benzyna lub pył węglowy. Z tego powodu wtórna ochrona przeciwwybuchowa zajmuje się tworzeniem sprzętu przeciwwybuchowego.